فصلنامه معماری و انرژی (سال نخست ؛ شماره سوم و چهارم) منتشر شد!
طی دهه های اخیر، ساخت و سازهای غیراصولی و یکجانبه، آثار زیانبار بسیاری بر جای گذاشته است. تغییرات مخرب اقلیمی و فرهنگی ناشی از این رویکرد، بدون در نظر گرفتن اهمیت محیط زیست و ارتباط مستقیم آن با سلامت روح و جسم افراد جامعه، از موارد چالش برانگیزی است که امروزه به صورت قابل ملاحظه ای زندگی شهری و روستایی را تحت تاثیر قرار داده است. لزوم آگاه سازی و هوشیاری جامعه ی معماری نسبت به ایفای نقش موثر در جلوگیری از گسترش معضلات زیست محیطی و آشنایی با ضرورت به کارگیری اصول مدیریت انرژی در ساختمان و مفاهیم پایداری، در این برهه ی زمانی بیش از گذشته دارای اهمیت است.
گستردگی وجود نشریات علمی – دانشگاهی و انتشار مقالات تخصصی در حوزه های متنوع انرژی نه تنها بسیار ارزشمند و درخور تقدیر است؛ اما عدم انعکاس و تاثیر کلان اینگونه پژوهش ها در بازار ساخت و ساز، که خود نیازمند نگاه جامع و چند وجهی است، جای تامل دارد.
نشریه ی معماری و انرژی (فصلنامه تحلیلی پژوهشی معماری و شهرسازی پایدار) با هدف و انگیزه ی ایجاد پیوندی کارا بین دو تفکر علمی و اجرایی کشور در حوزه های معماری و شهرسازی، با نگاهی علمی، به عنوان امکانی موجز، اقدام به فعالیت در این زمینه کرده است.
رسالت نشریه معماری و انرژی ، ارائه متمایز سال ها دستاورد، پژوهش و تجربیات ارزشمند اساتید و صاحب نظران حوزه های انرژی و پایداری در قالب نشریه ای تخصصی همراه با جذابیت های دیداری است؛ رسانه ای که بر آن است تا با ایجاد ارتباطی موثر و هدفمند میان جامعه ی حرفه ای معماری و شهرسازی، انگیزه ی به کارگیری راه حل های علمی و اجرایی را در پروژه های جاری و آتی افزایش داده و عموم دانشجویان و پژوهشگران علاقمند به این حوزه را از محتوی خود بهره مند سازد.
فهرست مطالب فصلنامه معماری و انرژی (شماره سوم و چهارم ؛ پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شمسی)
- سخن سردبیر / پرهون پرگاری
طی چند سال گذشته تمرکز جامعه ی معماری بر مباحث پایداری و انرژی، رشد قابل توجه و انکارناپذیری داشته است. کثرت مقالات علمی – دانشگاهی و تلاش برای طراحی و اجرای ساختمان های سبز و پایدار، خود گواهی است بر این اقبال روزافزون، اقبالی که همچون بسیاری از موارد دیگر در این عصر پُر شتاب، ناآگاهانه کمیت را بر کیفیت ارجح دانسته و به نمایش ظاهر، بسنده کرده است. شتابی که متاسفانه در بیشتر مواقع به جز پدید آوردن فرهنگ سطحی نگری و عبور زود هنگام از مفاهیم عمیق و کاربردی، دستاورد دیگری نداشته است. شاید هم دوره ی گذاری است گریزناپذیر، که با صَرف زمان و آزمون های تجربیِ پرهزینه، ضرورتِ تعمیق، از پس دریافت های شهودی نمایان گردد.
به هر روی در زمانه ای هستیم که هر تصمیم و عملکرد فردی در ابعاد خُرد یا کلانِ ساخت و سازهای رایج، می تواند تاثیری عمیق بر پایداری زیست محیطی بگذارد. محیط زیستی که گسترش فعالیت های ناپایدار اقتصادی، آن را به ورطه ی نابودی خواهد کشید و اقتصادی که بدون منابع زیستی هیچ است. همه می دانیم مفاهیم توسعه ی پایدار بر اصلِ تامین نیاز حال، با توجه به حفظ و نگهداشت منابع برای آیندگان استوار است.
دگر چگونه باید دریافت که رفاه نسل حاضر و نسل های آینده، وابسته به حیات کره‌ی زمین است؟ زمین و طبیعتی که انسان خردمند امروزی، خود بخشی از آن بوده و در برابر حیاتش مسئول است! چنانچه چالش این قرن، مواجهه با منابع محدود باشد، خلاقیتِ تعامل با محدودیت ها نیز هنر معماری است. به ویژه که مطابق آمار رسمی سهم قابل توجه هدررفت و مصرف بی رویه ی انرژی، در بخش ساختمان و مسکن متمرکز باشد، آنگاه یک الزام است که با خلاقیت و به کارگیری تمهیدات معمارانه، نقش موثری در کاهش آلاینده های زیست محیطی و به طبع آن ترویج و گسترش توسعه ی پایدار ایفا کنیم. نقشی که معماران دیروز به وضوح و در عمل به آن دست یافته بودند و حاصل آن چون گنجینه ای غنی در برابر دیدگان این نسل به یادگار مانده است.
کاملا مبرهن است که مقصود نه ترویج بازگشت به گذشته است نه تقلید از عناصر معماری آن دوران، بلکه هدف شناخت مفاهیم کاربردی و مؤثری است که با چاشنی خلاقیت معمار امروزی، می‌تواند متناسب با شرایط روز ارائه و به کار گرفته شود. حرکتی پویا که از تعهد و مسئولیتی اجتماعی – انسانی نیرومند است.
با وجود گستردگی عوامل موثر بر تحقق پایداری و مدیریت انرژی در ساختمان، لزوم شناخت و مطالعه ی عملکرد عناصر کاربردی آشکار است تا ضمن انتخاب و تجمیع راه حل های مناسب، کارآمدترین استراتژی برای پروژه تعریف و در دستور کار قرار گیرد. از طرفی توجه به این نکته مهم است که جهت دستیابی به حالت بهینه و کارا، علاوه بر شناخت مفاهیم پایداری و آگاهی از تکنولوژی های کارآمد، ارزیابیِ عملکرد عناصر مختلف ساختمان در تعامل با یکدیگر و شرایط خاص پروژه نیز حیاتی است، که البته نیازمند محاسبات علمی و تحلیل های تخصصی خواهد بود؛ کمبودی که می تواند با حضور متخصصین پایداری و انرژی در کنار تیم طراحی و اجرا به پُربودی متمایز بدل گشته و اثربخشی تمهیدات به کار رفته در این دوره ی گذار را میسر سازد.
به هر حال، با تدقیق در مفاهیم پایداری و مشاهده ی نتایج پروژه های اجرایی می توان دریافت که صِرفِ الحاقِ عناصر سبز یا هوشمند بر بدنه و جان ساختمان، نه مرهمی بر درد است نه پاسخی بر نیاز! چه بسا افزونه ای باشد تحمیل یافته بر فرآیند ساخت و ساز، که با جریان زندگی در تجربه‌ی فردی ساکنین بنا نیز آشکار و هویدا گردد.
چه هوشمندانه خواهد بود بهره مندی از آن مفاهیم عمیق و عناصر کاربردی که ریشه در فرهنگ و هویت ساکنین این مرز و بوم دارد و می تواند گره گشای چالش انرژی و تحقق پایداری در قرن حاضر باشد. بهره ای که طراحان پیشرو، آگاهانه از معماری بومی استخراج کرده و به شیوه ای شایسته و امروزی به کار بسته اند. شاید هم زمان آن است که از کاوش گرداگرد جهان به درون رجعت کنیم و پاسخ پرسش ها را از آنجا دریابیم.
- پایدارسازی معماری، نقدی بر اصالت معماری در معماری (های) پایدار / نظام الدین عنبری روزبهانی
- نقش رفتارهای پایدار در کنترل و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی / سوسن مومنی موکویی
- بلاتکلیفی بهینه سازی مصرف انرژی ساختمان ها در کشور (بخش دوم) / بهروز کاری
- واکاوی معنای پویایی در معماری و توسعه ی شهری پایدار / محمدامین طاهری
- معماری ایران از منظر صرفه جویی انرژی / محمدرضا حائری، پانته آ رضوانی پور، شبنم السادات اسماعیلی
- نگاهی گذرا به پایداری در نمای ساختمان / گروه فنی پژوهشی فصلنامه ی معماری و انرژی
- اهمیت طاق های بدون قالب در معماری پایدار / پویا خزائلی پارسا
- ارزیابی کلی مطالعات اقلیمی در طرح های جامع و تفصیلی شهری / محمد شیخی، مینو توکلی‌زاده، پرهون پرگاری
- بهره گیری از تهویه ی طبیعی آتریوم در بهبود مصرف انرژی ساختمان / فاطمه فخرالساعه، منصوره طاهباز، جواد دیواندری
- ساختمان های سبز در مالزی / سعید مقیمی
- خانه درختی پایدار / گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
- بهره گیری هوشمندانه از مفاهیم معماری بومی در بناهای معاصر / فهیمه دربان
- اقتصاد ناپایدار، محیط زیست ناپایدار / گروه فنی پژوهشی فصلنامه‌ی معماری و انرژی
- گزارشات اقلیمی | نمودار زیست- اقلیمی گیوانی کاشان / دفتر مطالعات اقلیمی فصلنامه ی معماری و انرژی