یان گل ، معمار خبره دانمارکی، در همه امور مربوط به طراحی شهری و فضای جمعی در جهان مشهور است. او این مهارت را با چاپ و انتشار کتابهای بیشمار و سپس شرکت مشاور معمار یان گل که در کپنهاگ، زادگاهش، تاسیس شده به دست آورد تا شهر را برای مردم بسازد. این شرکت پنجاهمین سالگردش را در سال ۲۰۱۶ جشن گرفت.
در سخنرانی وی در بازدید اخیرش از نیویورک، او به اهمیت طراحی در کیفیت زندگی افراد اشاره کرد، او در سخنرانی خویش به ۵ نکته اشاره کرد و افزود چیزی که اعتقاد دارد این است که بایستی در جهتی حرکت کنیم که شهرهایی قابل زندگی، سالم، ایمن و قابل تحمل طراحی کنیم.
پنج نکته ای که او به آنها اشاره کرد عبارتند از:
از ساخت “معماری برای سوختهای ارزان” دست بردارید
تغییرات آب و هوایی و سلامتی افراد دو عاملی هستند که یان گل اعتقاد دارد بایستی برای طراحان اهمیت فوق العاده ای داشته باشند. به خصوص با توجه به اینکه ما به مدت ۵۰ سال شهرهایی به این روش ساختیم که مردم مجبور شدند هر روز در ماشینها، در محل کار یا در خانه های شان بمانند و این موضوع منجر به آسیبهای جدی به سلامت عمومی شد.
بر اساس گفته های یان گل ، ماشینها و دسترسی به بنزین ارزان باعث ایجاد عصر ساخت و سازهای برون شهری شد، ولی زمانی که سوخت گرانتر شد، دیگر این ایده، خوب نبود. در تحقیق اخیری که در مجله The Lancet منتشر شد، طرز فکری مبنی بر اینکه آنهایی که در مراکز شهری زندگی می کنند، امید به زندگی طولانی تری نسبت به آنهایی که در حاشیه شهر زندگی می کنند، دارند؛ چرا که زمان بیشتری در طول زندگی خود برای انجام سفرهای روزانه صرف می کردند، منعکس شده بود.
پژوهش روی ۶۸۲۲ نفر از ۱۴ شهر مختلف از ۱۰ کشور انجام شد که سن شرکت کنندگان بین ۱۸ تا ۶۶ سال بود. این مطالعه علاوه بر چیزهای دیگر بر امکان انجام پیاده روی و دسترسی به وسایل نقلیه عمومی و بوستانها نیز تاکید نمود.
زندگی عمومی را سرلوحه طراحی شهری قرار دهید
در سال ۲۰۰۹، شهر کپنهاگ قانون “کلانشهری برای مردم” را که در سال ۲۰۱۵ از نظریه معماری گل برای طراحی منظر و اهداف زندگی شهری در پایتخت دانمارک الهام گرفته شد، تصویب کرد.
به لطف آن قانون، ۶ سال قبل مقامات عمومی در شهر کپنهاگ شروع به ایجاد سرزنده ترین شهر در دنیا کردند. یعنی شهری دوستدار محیط زیست که در آن با طراحی فضاهای عمومی، مردم یک زندگی منحصربفرد و متفاوت خواهند داشت.
طراحی برای تجربه های چند منظوره
برای توضیح این نکته، یان گل، شهرهای ونیز و برازیلیا را به عنوان نمونه ذکر کرد و اظهار داشت که اگر می خواهید یک تجربه لذتبخش داشته باشید که در آن حواس پنج گانه فعال باشد، باید ابتدا شهر اولی را بازدید نمائید. اما اگر دنبال لذت بردن از مناظر نیستید به پایتخت برزیل بروید.
این نمونه ها نشان می دهد چگونه مردمی که در آن زندگی می کنند این فرصت را برای لذت بردن از محیط اطراف از طریق حواس پنچ گانه خود از دست داده اند، چرا که بر اساس اظهارات یان گل، ما به منظور ایجاد راه و خیابان برای اتومبیلها، تمام قوانین را زیر پا گذاشته ایم. در مقابل، آنچه که باید شهرها انجام دهند این است که در پیرامون جسم و حواس انسان به گونه ای بنا شوند که توانمندیهای ما از آنها بهره ببرند و مردم بتوانند با حداکثر تواناییهایشان از موطن خود لذت ببرند.
وسایل حمل و نقل عمومی را فراگیرتر کنید
ترویج برابری در شهر ها به یک ماموریت در قسمتهای مختلف جهان تبدیل شده است. اگر وسایل نقلیه عمومی در دسترس، کاراتر و یک جایگزین منطقی برای اتومبیلها شود، آنگاه دسترسی به برابری و مساوات قابل حصول است. بدین ترتیب مردمی که در حومه شهرها زندگی می کنند، به دلیل اینکه زمین ارزانتر و متناسب با درآمدشان است، نیازی نیست قسمت زیادی از درآمد خود را برای حمل و نقل هزینه نمایند، چیزی که مردم ساکن در مراکز شهری نگرانی خاصی در مورد آن ندارند.
ماشین ها را تحریم کنید
بر اساس گفته یان گل، ماشین وسیله ای برای گشت و گذار نیست، خصوصا در شهر هایی که جمعیت ۱۰ میلیون یا بیشتر دارند مانند جنوب آمریکا، آفریقا و آسیا.
در منطقه اخیر، یان گل، سنگاپور را به عنوان نمونه انتخاب کرد، او اظهار می دارد که سنگاپور جزیره ای است خیلی کوچک که ماشینهای زیادی دارد و فضای خالی در خیابان نیست، حتی در یک شهر خیلی شلوغ هم می شود با پای پیاده و دوچرخه گشت و گذار کرد. بر کسی پوشیده نیست که روزهای خوب اتومبیل، پایان یافته است.
مریم نوروزی
دانشجوی کارشناسی فضای سبز دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین
تحریریه هنر و معماری آبگینه
منبع: